क्रिप्टोकरन्सी किंवा आभासी चलन आणि पारंपारिक चलन यांच्यात अनेक महत्त्वाचे फरक आहेत:
निर्मिती आणि नियंत्रण
- क्रिप्टोकरन्सी: विकेंद्रित तंत्रज्ञान (जसे की ब्लॉकचेन) द्वारे तयार आणि व्यवस्थापित केली जाते, कोणत्याही सरकार किंवा बँकेद्वारे नियंत्रित नाही.
- पारंपारिक चलन: सरकारद्वारे तयार आणि नियंत्रित केले जाते, केंद्रीय बँकेद्वारे व्यवस्थापित.
स्वरूप
- क्रिप्टोकरन्सी: डिजिटल स्वरूपात अस्तित्वात असते, त्या भौतिक नाणी किंवा कागदी नोटांच्या स्वरूपात उपलब्ध नसतात.
- पारंपारिक चलन: भौतिक नाणी आणि कागदी नोटेच्या स्वरूपात अस्तित्वात असते त्याच सोबत डिजीटायजेशनच्या काळात इंटरनेट बॅंकिंग, क्रेडिट कार्ड याद्वारे देखील उपलब्ध होते.
व्यवहार
- क्रिप्टोकरन्सी: क्रिप्टोकरन्सीचे व्यवहार हे सहसा क्रिप्टो एक्सचेंज किंवा डिजिटल वॉलेटद्वारे व्यवहार केले जातात.
- पारंपारिक चलन: रोखीन्, चेक, डेबिट/क्रेडिट कार्ड आणि बँक हस्तांतरणाद्वारे व्यवहार केले जाते.
स्वीकृती
- क्रिप्टोकरन्सी: क्रिप्टोकरन्सी किंवा आभासी चलन सरकारी मान्य नसल्याने सर्वत्र स्वीकारले जात नाही, काही ठरविक व्यापारी आणि सेवा प्रदातेच याचा स्वीकार करतात.
- पारंपारिक चलन: पारंपारिक चलनाला सरकार मान्यता असल्याने हे चलन व्यापकपणे स्वीकारले जाते, सर्व व्यापारी आणि सेवा प्रदात्यांकडून स्वीकारले जातेच.
नियमन
- क्रिप्टोकरन्सी: या चलनाचा अजूनही पुरेसा इतिहास नाही याचा अजूनही विकास होत आहे आणि अनेक देशांमध्ये पूर्णपणे नियमित नाही. भारतात या व्यवहारांवर कर आकारला जातो पण २०२४ मध्ये देखील याच्या कायदेशीर मान्यतेबाबत संभ्रम आहे.
- पारंपारिक चलन: सरकार आणि केंद्रीय बँकांद्वारे कठोरपणे नियमित केले जाते.
मूल्य
- क्रिप्टोकरन्सी: अत्यंत अस्थिर असू शकते, किंमतीत लक्षणीय चढ-उतार होऊ शकतात. बिटकॅाइन हे चलन २०१० पासून २०२३ पर्यंत ७३००० डॅालर्स पर्यंत वाढले आहे. २०१० मध्ये याची किंमत एका डॅालरपेक्षाही कमी होती.
- पारंपारिक चलन: तुलनेने स्थिर असते, सरकार आणि केंद्रीय बँकांद्वारे याचा पुरवठा निश्चित केला जात असतो एखाद्या वेळेस भावात खूप बदल झाले तर नियामक हस्तक्षेप करून किंमतींवर नियंत्रण ठेवायचे काम देखील करतात.
वापर
- क्रिप्टोकरन्सी: गुंतवणूक, पेमेंट, स्टोअर ऑफ वैल्यू आणि विकेंद्रित अनुप्रयोगांसाठी वापरली जाते.
- पारंपारिक चलन: दैनंदिन व्यवहार, गुंतवणूक, बचत आणि संपत्ती खरेदीसाठी वापरले जाते.
टीप: क्रिप्टोकरन्सीमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमचा स्वतःचा संशोधन करणे आणि तुमच्यासाठी ते योग्य आहे का ते ठरवणे महत्त्वाचे आहे. क्रिप्टोकरन्सी अत्यंत अस्थिर असू शकतात आणि गुंतवणुकीवर नुकसान होण्याचा धोका असू शकतो.
