30.1 C
Delhi
Thursday, March 28, 2024
- Advertisement -spot_img

CATEGORY

शब्दांच्या मागचे शब्द

शब्दांच्या मागचे शब्द -१३   

खोगीरभरती/ खोगीर लादणे खोगीर म्हणजे घोड्याच्या पाठीवरील बैठक, आसन. आत चिंध्या वगैरे निरुपयोगी पण मऊ वस्तू भरून खोगीर केलेला असतो. त्यावरून वास्तविक उपयोग नसताना केवळ...

शब्दांच्या मागचे शब्द – १२

उचलबांगडी करणे संस्कृत मध्ये उत् म्हणजे वर आणि चल् म्हणजे हलणे, जाणे, निघणे. उचलणे म्हणजे खालून वर येणे. उचलबांगडी या शब्दात बांगडी हा शब्द 'पांगडी' शब्दाचा...

शब्दांच्या मागचे शब्द – ११

बाष्कळ ‘तुझी बाष्कळ बडबड आता पुरे झाली!’ किंवा ‘हा बाष्कळपणा आम्ही किती काळ सहन करायचा?’ अशासारख्या वाक्यांमधून वापरला जाणारा ‘बाष्कळ’ हा शब्द ‘निरर्थक’ या अर्थाचा...

शब्दांच्या मागचे शब्द- १० -मेख, भाऊगर्दी, अभीष्टचिंतन

शब्दांच्या मागचे शब्द हा एक  बहुआयामी विषय आहे. शब्दांचा अर्थ अनेक घटकांवर अवलंबून असतो आणि संदर्भानुसार बदलू शकतो. मागच्या सदरात आपण किमया या शब्दाचा अर्थ...

शब्दांच्या मागचे शब्द -९ -किमया 

किमया छोट्या दोस्तांनो, तुम्हाला हेलन केलर माहितीच असेल. तिला डोळ्यांना दिसत नसे, कानांना ऐकू येत नसे आणि तोंडाने बोलताही येत नसे. एकूणच तिच्या भवितव्याबद्दल तिच्या...

शब्दांच्या मागचे शब्द – ८- खटाटोप

खटाटोप खटाटोप या शब्दाची उगमकथा रंजक आहे. 'फटाटोप' या शब्दापासून पुढे 'खटाटोप' असा अपभ्रंश होऊन हा शब्द मराठीत आला असे सांगतात. मूळ संस्कृत श्लोक असा- निर्विषेणापि सर्पेण...

शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ७-आख्यान, व्याख्यान, उपाख्यान

आख्यान / व्याख्यान/ उपाख्यान आख्यान म्हणजे वर्णन, वृत्तान्त सांगणे, सूचित करणे. संस्कृत मध्ये पौराणिक कथा सांगताना आख्यान या शब्दाचा वापर होताना दिसतो. आख्यान म्हणजेच अशी...

शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ६-आज, अजून, आणखी

आज, अजून, आणखी संस्कृतमधील अद्य हा मूळ शब्द. प्राकृतमध्ये याची अज्जु, अज्ज रूपे सिद्ध झाली.जुन्या मराठीत अजीहून, अजू, अजी अशी रूपे वापरलेली आढळतात. यावरून 'आज'...

शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ५ – अध्वर्यु

अध्वर्यु भारतीय स्वातंत्र्य लढ्यातील क्रांतिपर्वाचे अध्वर्यु अशी स्वा. सावरकरांची ओळख करून दिली जाते. इथे अध्वर्यु म्हणजे ‘प्रमुख’ असा अर्थ आपण समजून घेतो. हा शब्द यज्ञ-संस्थेतून...

शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ४-अतिपरिचयादवज्ञा, अथपासून इतिपर्यंत

अतिपरिचयादवज्ञा मूळ संस्कृत श्लोक असा- अतिपरिचयादवज्ञा संततगमनादनादरो भवति | मलये भिल्लपुरंध्री चंदनतरूकाष्ठमिन्धनम् कुरुते|| अर्थ: अतिपरिचय झाला म्हणजे अवज्ञा होते (दाट ओळखीच्या माणसाचा मानसन्मान कुणी ठेवत नाही), वारंवार जाणे...

Latest news

- Advertisement -spot_img
error: Content is protected !!