शब्दांच्या मागचे शब्द -९ -किमया
किमया
छोट्या दोस्तांनो, तुम्हाला हेलन केलर माहितीच असेल. तिला डोळ्यांना दिसत नसे, कानांना ऐकू येत नसे आणि तोंडाने बोलताही येत नसे. एकूणच तिच्या भवितव्याबद्दल तिच्या...
शब्दांच्या मागचे शब्द – ८- खटाटोप
खटाटोप
खटाटोप या शब्दाची उगमकथा रंजक आहे. 'फटाटोप' या शब्दापासून पुढे 'खटाटोप' असा अपभ्रंश होऊन हा शब्द मराठीत आला असे सांगतात.
मूळ संस्कृत श्लोक असा-
निर्विषेणापि सर्पेण...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ७-आख्यान, व्याख्यान, उपाख्यान
आख्यान / व्याख्यान/ उपाख्यान
आख्यान म्हणजे वर्णन, वृत्तान्त सांगणे, सूचित करणे. संस्कृत मध्ये पौराणिक कथा सांगताना आख्यान या शब्दाचा वापर होताना दिसतो. आख्यान म्हणजेच अशी...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ६-आज, अजून, आणखी
आज, अजून, आणखी
संस्कृतमधील अद्य हा मूळ शब्द. प्राकृतमध्ये याची अज्जु, अज्ज रूपे सिद्ध झाली.जुन्या मराठीत अजीहून, अजू, अजी अशी रूपे वापरलेली आढळतात. यावरून 'आज'...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ५ – अध्वर्यु
अध्वर्यु
भारतीय स्वातंत्र्य लढ्यातील क्रांतिपर्वाचे अध्वर्यु अशी स्वा. सावरकरांची ओळख करून दिली जाते. इथे अध्वर्यु म्हणजे ‘प्रमुख’ असा अर्थ आपण समजून घेतो. हा शब्द यज्ञ-संस्थेतून...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ४-अतिपरिचयादवज्ञा, अथपासून इतिपर्यंत
अतिपरिचयादवज्ञा
मूळ संस्कृत श्लोक असा-
अतिपरिचयादवज्ञा संततगमनादनादरो भवति |
मलये भिल्लपुरंध्री चंदनतरूकाष्ठमिन्धनम् कुरुते||
अर्थ: अतिपरिचय झाला म्हणजे अवज्ञा होते (दाट ओळखीच्या माणसाचा मानसन्मान कुणी ठेवत नाही), वारंवार जाणे...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग ३-अजागळ आणि गलथान
अजागळ / गलथान
"अजा" हा संस्कृत शब्द आहे. त्याचा अर्थ बकरी. अजापुत्र म्हणजे बकरा किंवा बोकड. या प्राण्याला गळ्याशेजारी स्तनांसारख्या दोन मांसग्रंथी असतात परंतु, त्यातून...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग २ -अगत्य , अगतिक, अगम्य, गमक, गमावणे
अगत्य , अगतिक, अगम्य, गमक, गमावणे
संस्कृतमध्ये 'ये गत्यर्थाः ते ज्ञानार्थाः' असा सिद्धांत आहे, म्हणजेच जेवढे 'गमनार्थक' धातू आहेत ते 'ज्ञानार्थक' समजावे. 'गमने' यात सतत...
शब्दांच्या मागचे शब्द: भाग १-अखिल आणि निखिल
अखिल आणि निखिल
‘अखिल मानव जातीला....’ किंवा ‘अखिल भारतात’ असे काही शब्दबंध आपण वापरीत असतो.
खिल हा संस्कृत शब्द आहे. वेदामधल्या काही विशेष सूक्तांसाठी तो वापरला...
शब्दांच्या मागचे शब्द: मनोगत
मनोगत.मराठी भाषेचा अभ्यास झाला पाहिजे, व्याकरण आणि शुद्धलेखनाकडे दुर्लक्ष करून चालणार नाही, भाषा जबाबदारीने हाताळायला हवी हे असं आपण अनेकदा ऐकतो,...
मराठी न्यूज इंटरप्रेटेशन
कोरोनाचा आयटी उद्योगावर होणारा परिणाम
चीनच्या वुहानमधून उद्भवलेल्या प्राणघातक कोरोना व्हायरसमुळे तीन हजाराहून अधिक लोक मरण पावले आहेत आणि ८०००० पेक्षा जास्त लोक संक्रमित आहेत. सर्वच उदयोगांना कमी अधिक...
आकाशवाणीतले आठवणीतले दिवस: भाग १०
2003 साली नाशिकच्या तीन आणि त्र्यंबकेश्वरच्या तीन अशा सहा शाही पर्वणी आकाशवाणीच्या माध्यमातून आम्ही महाराष्ट्रातल्या श्रोत्यांपर्यंतपोचवल्या. शाही पर्वणींचं हे असं थेट वर्णन आकाशवाणीला आणि...
काय आहे जॉर्ज फ्लॉइड प्रकरण आणि कोण होता हा जॉर्ज फ्लॉइड?
काय आहे जॉर्ज फ्लॉइड प्रकरण आणि कोण होता हा जॉर्ज फ्लॉइड?
जॉर्ज फ्लॉयड हा एक सामान्य अमेरिकन होता, त्याचा जन्म नॉर्थ कॅरोलिना मध्ये झालेला पण तो एक सिक्युरिटी गार्ड म्हणून मिनीयापोलिसमध्ये एका...
कोरोनाच्या काळात आहार कसा असावा ?
गेल्या तीन महिन्यांपासून टीव्ही, फेसबुक, व्हाट्सअप मीडियाद्वारे कोरोनाव्हायरसची चर्चा आपण पहात व ऐकत आलो आहोत. कोविड-१९, साथीचा रोग सर्व देशभर तसेच जगभर पसरलेला असल्याने...
अभ्यासोनी प्रगट व्हावें!
ई-लर्निंग ही आता काळाची गरज झाली आहे. या ई-लर्निंग चा उपयोग विद्यार्थ्यांना कितपत होईल, शिक्षकांना हे कितपत झेपेल आणि यामुळे केलेले मार्गदर्शन किती सखोल...
